Ostatnie lata przyniosły dla Banków spore utrudnienia związane z licznymi przegranymi sprawami sądowymi na gruncie umów frankowych. W tym aspekcie linia orzecznicza jest wypracowana, jednomyślna i nie pozostawia większych wątpliwości. Jednakże to nie koniec trudności, z jakimi instytucje te musiały się zmierzyć na przestrzeni upływającego 2024 roku. 

Podsumowanie minionego roku

Miniony rok zaowocował w rosnącą liczbę osób, które zdecydowały się podjąć działania mające na celu ukaranie instytucji udzielających kredytów za nieprawidłowości jakie umieszczali w umowach z klientami, które to skutkowały bezpodstawnym wzbogaceniem po ich stronie. Mowa jest właśnie o sankcji kredytu darmowego, uregulowanego w przepisach w art.45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Dzięki niemu, kredytobiorca, który zawarł umowę kredytową z instytucją udzielającą kredytów, spełniającą określone przesłanki, ma możliwość odzyskania od niej zapłaconych odsetek i kosztów pozaodsetkowych wynikających z zawartej umowy, a tym samym spłaty wyłącznie udzielonej kwoty kapitału. 

Kwestia sankcji kredytu darmowego na przestrzeni 2024 roku coraz częściej stanowiła przedmiot postępowań sądowych. Sądy polskie wielokrotnie wydawały orzeczenia w zakresie sankcji kredytu darmowego opowiadając się za kredytobiorcami i zasądzając określone kwoty na ich rzecz. I tak, za ważniejsze przykłady takich orzeczeń wydanych w ubiegłych latach może posłużyć:

  • Wyrok SA w Gdańsku z 8.10.2021 r., I ACa 59/21, LEX nr 3322549. 

„Jeżeli konsument wykona umowę, a następnie złoży w ciągu roku oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, wówczas jest on zwolniony z wszystkich poniesionych już kosztów (wykonanie umowy zakłada wywiązanie się z wszystkich obowiązków), a po stronie kredytodawcy powstaje obowiązek zwrotu kosztów kredytu (za wyjątkiem kosztów ustanowienia zabezpieczeń kredytu). Oświadczenie, o jakim mowa w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim można złożyć także w toku procesu sądowego, np. gdy kredytodawca wytoczył powództwo przeciwko konsumentowi o zapłatę kwot wynikających z umowy o kredyt konsumencki.”

  • Wyrok SN z dnia 30 stycznia 2019 roku wydany w sprawie o sygn. akt I NSK 9/18, 

„Nie może więc budzić wątpliwości, że w aktualnym stanie prawnym nie jest dopuszczalne prezentowanie tej samej kwoty (np. opłaty przygotowawczej, prowizji itp.) zarówno w ramach całkowitej kwoty kredytu, jak i w kosztach kredytu. I to nawet wówczas, gdy składniki kosztów kredytu są kredytowane przez kredytodawcę. Za taką tezą przemawia wyraźna treść art. 5 pkt 7 u.k.k. („całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu …”).” 

  • Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 20.04.2023 r., V Ca 745/23, LEX nr 3574717.

„do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wystarczające jest uchybienie przez kredytodawcę chociażby jednemu z obowiązków, do których odsyła art. 45 ust. 1 u.k.k.”

Są to tylko przykłady orzeczeń, jakie polskie sądy podejmują w zakresie sankcji kredytu darmowego. Ponadto, do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej trafia coraz to więcej pytań w tym zakresie. I tak, przykładowo:

  • Sąd Rejonowy w Gdyni skierował pytanie w dniu 21 sierpnia 2024 r. w sprawie o sygn. akt I 1 C 1050/24, sprawa zarejestrowana w TSUE pod sygnaturą C-600/24; 
  • Sąd Okręgowy w Krakowie skierował 2 pytania prejudycjalne w dniu 30 stycznia 2024 roku;
  • Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie skierował 2 pytania w dniu 1 lutego 2024 roku, sprawa zarejestrowana pod sygn. akt C-80/24;
  • Sąd Okręgowy w Poznaniu skierował pytanie w dniu 6 marca 2024 roku w sprawie o sygn. akt C-180/24;
  • Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieście w Łodzi skierował pytanie w lipcu 2024 roku w sprawie o sygn. akt sygn. akt XVIII C 1233/23;

Z niecierpliwością oczekujemy stanowiska TSUE, które przyniesie nadchodzący 2025 rok w powyższych zagadnieniach.  

W 2024 roku TSUE wydał kluczowy wyrok w zakresie spraw sankcji kredytu darmowego wskazując, że:

„Artykuł 10 ust. 2 lit. b) lit. g) i art. 23 dyrektywy 2008/48 należy interpretować w ten sposób, że: nie stoją one na przeszkodzie temu, by w przypadku gdy w umowie o kredyt konsumencki nie wskazano RRSO obejmującej wszystkie koszty przewidziane w art. 3 lit. g) tej dyrektywy, umowę tę należało uważać za nieoprocentowaną i bez opłat, tak że jej unieważnienie pociągałoby za sobą jedynie zwrot pożyczonego kapitału przez danego konsumenta.” (wyrok TSUE z dnia 21 marca 2024 roku wydany w sprawie o sygn. akt C-714/22. 

Trybunał jednoznacznie potwierdził, że błędnie określona w umowie kredytu wysokość RRSO skutkuje uprawnieniem konsumenta to skorzystania z sankcji kredytu darmowego.

Działania warte podjęcia przez kredytobiorców w nowym, nadchodzącym roku 2025 

Tak znaczny rozwój spraw związanych z sankcją kredytu darmowego niewątpliwie ma swoje podłoże także w powiększającej się, na przestrzeni lat, świadomości kredytobiorców o przysługujących im uprawnieniach. Dlatego tak ważny jest kontakt z kancelarią prawną i poddanie analizie zawartej z Bankiem (lub innym podmiotem udzielającym kredytu) umowy kredytu w celu wykrycia nieprawidłowości jakie zastosowano w umowie kredytu.  Jest to początkowy, ale i najważniejszy etap w celu odzyskania swoich należności od takich instytucji. Uwagi wymaga fakt, iż nie jest to uprawnienie wiecznie trwające. Skorzystać z sankcji kredytu darmowego można maksymalnie do roku od dnia całkowitej spłaty kredytu. To oznacza, że przed upływem tego okresu należy podjąć działania tj. złożenie odpowiedniego oświadczenia skierowanego do instytucji udzielającej kredytu. Tylko taka podstawa gwarantuje możliwość dalszego dochodzenia roszczenia. Oczywiście, kredytobiorcy mogą sami podjąć się analizy umowy i złożyć odpowiednie oświadczenie, natomiast, im bardziej profesjonalnie będzie przygotowane oświadczenie tym większe szanse na uzyskania należnych kwot, zatem tak ważny jest tutaj kontakt z wykwalifikowanym pełnomocnikiem. Jeśli posiadasz umowę kredytu z Bankiem i chcesz sprawdzić czy zawiera ona nieprawidłowości albo jesteś przekonany o występujących w umowie błędach popełnionych przez instytucję kredytową i chcesz odzyskać swoje należności skontaktuj się z nami – chętnie Tobie pomożemy.